OŚWIETLENIE W MUZEUM

Oświetlenie muzealne stanowi kompromis pomiędzy wrażeniem wizualnym a wymogami konserwacji. Światło musi mieć wystarczającą moc i jakość, aby odwiedzający mógł w odpowiedni sposób zapoznać się z wystawą. Z drugiej strony, energia świetlna jaka pada na obiekty powinna być ograniczona do minimum, aby wyrządzane przez nią szkody były jak najmniejsze. Żeby osiągnąć tę równowagę, ustalono międzynarodowe wytyczne dla oświetlenia muzeów.

Poziom światła

Dla bardzo wrażliwych materiałów, jak papier, akwarele, farbowane pióra czy bursztyn, poziom światła nie powinien przekraczać 50 lx. Dla odporniejszych, czyli obrazy olejne, skóra czy przedmioty z drewna 200 lx. Wartości te odnoszą się do czasu 40-45 godzin tygodniowo. Jeśli wartość w luksach wzrasta, należy zredukować czas ekspozycji aby uniknąć szkodzeń fotochemicznych.

Odwzorowanie kolorów

Najlepsze możliwe odwzorowanie kolorów wystawianych obiektów wymaga najlepszej możliwej jakości światła. Oznacza to, że wskaźnik CRI (wskaźnik odzwierciedlenia kolorów) musi wynosić powyżej 90. Ra wartości 100 opowiada światłu lampy halogenowej zawierającemu wszystkie widzialne kolory.

Zawartość ultrafioletu w świetle

Dopuszczalna zawartość ultrafioletu w stosowanym świetle wynosi 75mikrowatów/lumen. Rekomendowany poziom jest jednak znacznie niższy, ponieważ tego rodzaju promieniowanie jest bardzo szkodliwe. Zwykle wartość ta jest jedynie wyrazem zwyczajowej zawartości ultrafioletu w bezpośrednim świetle lamp żarowych.

Zawartość podczerwieni w świetle

Promieniowanie podczerwone w świetle musi być ograniczone do absolutnego minimum, ponieważ powoduje ono wzrost temperatury, a w rezultacie wysuszanie obiektów. Jeśli można minimalizować wzrost ciepła, pozwala to również drastycznie ograniczać konieczność korzystania z wyjątkowo energochłonnych urządzeń klimatyzacyjnych.

Refleksy

Dobre światło nie wywołuje nieprzyjemnych czy oślepiających refleksów. Odnosi się to zarówno do refleksów ze źródeł światła, jak i bezpośrednich bądź pośrednich refleksów światła dziennego. Analizując niewygody jakie mogą sprawiać refleksy należy pamiętać, iż goście muzeum mają różny wzrost, tak więc oglądają obiekty pod różnym kątem.

Ogólne wrażenie z wystawy

Istotną sprawą jest rozplanowanie wystaw muzealnych w taki sposób, aby osoba odwiedzająca nie doświadczała drastycznych zmian kontrastu przy przejściu z jednej sali ekspozycyjnej do następnej. Jeśli to tylko możliwe, odwiedzający powinien doświadczać stopniowej zmiany poziomu światła w drodze do wystawy. Oko potrzebuje więcej czasu aby dostosować się od światła do mroku, niż w odwrotną stronę.

Charakter światła

Sposób rozplanowania oświetlenia ekspozycji zależy od tego, co powinno się pokazać i podkreślić. Bezpośrednie światło punktowe da mocne cienie, wyraźne kontury i fakturę. Rozproszone światło zamaże kontury i faktury, tworząc tym samym wrażenie spokoju, służące choćby do podkreślenia kolorów. Polecamy zapewnianie równowagi oraz unikanie ostrych kontrastów pomiędzy wystawami a ich otoczeniem (gdy wystawa ma na przykład miejsce w czarnej sali). Jeśli te wskazówki zostaną wykorzystane, większość osób doświadczy faktur, kolorów i szczegółów wystawianych obiektów, a uszkodzenia przedmiotów zostaną ograniczone do minimum. Opracowanie Alfa – Zeta spółka z o.o. na podstawie pracy autorstwa: Benta Eshøj, Konserwatora Duńskiej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Kopenhadze i Sørena Tjønnelanda ( d.Roblon, obecnie RobLight )

WYMOGI KONSERWATORSKIE

Oświetlenie eksponatów w gablotach może być realizowane poprzez oświetlenie wewnętrzne lub zewnętrzne. Wykluczone jest stosowanie lamp żarowych oraz halogenowych ponieważ oba źródła światła powodują nagrzewanie oświetlanych obiektów. Nie wolno również stosować lamp emitujących promieniowanie UV ( lamp fluorescencyjnych). Z uwagi na powyższe preferowane jest oświetlenie LED lub światłowodowe. Z uwagi na wrażliwość oświetlanych przedmiotów zalecane jest zastosowanie czujników ruchu, które załączają światło tylko w momencie , w którym obserwator zbliży się do gabloty. Zalecane jest ograniczenie wpływu światła dziennego na obiekty muzealne poprzez zastosowanie wysłoniecia okien roletami nieprzepuszczającymi światła, lub zasłonami okiennymi. Normy natężenia światła dla poszczególnych rodzajów zbiorów muzealnych:

300-500 lux

Zbiory mało wrażliwe: metal, kamień, gips, szkło 300 – 500 lux – nieograniczony czas ekspozycji

150-300 lux

Zbiory średnio wrażliwe: obrazy olejne, tempera, laka, kości 150 – 300 lux – czas ekspozycji: 3000h/rok ( 8h dziennie przez 7 dni w tygodniu )

50 lux

Zbiory bardzo wrażliwe: papier, fotografia, tkaniny, skóra 50 lux – czas ekspozycji

50 lux

Zbiory bardzo wrażliwe – wybrana grupa podlegająca szczególnej ochronie, na przykład fotografia XIXw 50 lux – czas ekspozycji 300h/rok.

Oświetlenie muzealne

Oświetlenie muzealne jest jednym z najważniejszych elementów aranżacji sal. Szereg zadań, jakim sprostać musi takie oświetlenie sprawia, że projekt i wykonanie warto powierzyć doświadczonym fachowcom, którzy wiedzą, jak połączyć walory estetyczne z wymogami konserwacyjnymi oraz jakie żarówki i oprawy oświetleniowe zastosować, by odwiedzający muzeum czuli się komfortowo, a pracownicy – zapomnieli o wszelkim problemach związanych z oświetleniem eksponatów i ich bezpieczeństwem.

Jakie lampy do muzeum?

Lampy do muzeum muszą posiadać dwie zasadnicze cechy: nie mogą emitować promieni UV i IR oraz muszą idealnie odwzorowywać kolory. Warto, by były przy tym energooszczędne. Oprócz oświetlenia głównego (zwykle delikatnego, zapewniającego przyjemny półmrok), poszczególne eksponaty podkreślone są subtelnym światłem punktowym. Świetnie do tego celu nadają się punktowe LED-y oraz oświetlenie szynowe.

Oświetlenie muzealne a oświetlenie eksponatów

Zmienność ekspozycji sprawia, że oświetlenie muzealne nie powinno być stałe. Zmiana wystawy nie może oznaczać zmiany instalacji elektrycznej, dlatego często wybierane są listwy szynowe (poszczególne lampy można przesuwać oraz zmieniać kąt świecenia), lampy na słupku (w przypadku piętrowej ekspozycji) i oświetlenie punktowe LED. Oprócz tego istotne jest główne oświetlenie, które może pozostać niezmienne. Oświetlenie eksponatów – jego barwa, intensywność zależy zwykle od charakteru instytucji. Za pomocą oświetlenia można wywołać w pomieszczeniu efekt bardziej dramatyczny lub sprzyjający kontemplacji dzieł sztuki.

Zamów

Bezpłatną konsultację

Pomożemy dobrać odpowiednie oświetlenie do wystawy na podstawie informacji, jakie przekażesz nam telefonicznie, mailowo lub osobiście

Alfa-Zeta Spółka z o.o

ul. Starorudzka 6a

93-418 Łódź

Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 – 16.00